24 راهکار برای تقویت مهارت زبانی در کودکان دو‌زبانه

24 راهکار برای تقویت مهارت زبانی در کودکان دو‌زبانه، بنظرتون کدوم ها هستن؟

من به عنوان مادری که با فرزندانم به زبان دوم (زبان اقلیت) صحبت می‌کنم، می‌دونم که گاهی اوقات سخت و حتی ناامیدکننده‌ست وقتی بچه‌ها حاضر نیستند به زبان ما حرف بزنند. 

بر اساس تجربه‌ی شخصی خودم به عنوان یک مادر و معلم زبان، فهرستی از روش‌هایی تهیه کردم که در تقویت زبان اقلیت مؤثر بودن. امیدوارم این نکات به شما و فرزند دو‌زبانتون کمک کنه.

نکته : در مواردی که گفته شده با کودک خود مکالمه داشته باشید، اگر میتوانید نیتیو صحبت کنیم این کار را انجام دهید، در غیر این صورت فقط به زبان مادری مکالمه داشته باشید.

۲۵ راهکار برای تقویت مهارت زبانی در کودکان دو‌زبانه

1. نیاز ایجاد کن
برای اینکه کودک زبان دوم، زبان سوم و... رو یاد بگیره، باید حس نیاز به استفاده از اون زبان رو داشته باشه. 

اگه دلیلی برای صحبت با اون زبان نداشته باشه، چرا باید ازش استفاده کنه؟ مثلاً برای صحبت با کسی، یا انجام یک بازی خاص، باید انگیزه‌ای وجود داشته باشه.

پس برای فرزند خود، نیاز و انگیزه ایجاد کنین.

2. کارتون پخش کن
اگه به بچه‌ت اجازه میدی تلویزیون ببینه یا با تبلت بازی کنه، می‌تونی از این فرصت برای تقویت زبان استفاده کنی. 

برنامه‌ها، کارتون‌ها، یا بازی‌های دیجیتالی زیادی هستن که به زبان‌های مختلف ساخته شدن، فقط کافیه زبان مورد نظرت رو براش پیدا کنی.
وقتی بچه‌ت توی حال و هوای زبان مورد نظر غرق می‌شه، بدون اینکه حتی متوجه بشه کلی چیز یاد می‌گیره.

ما توو 2زبانه شو کلی کارتون و انیمیشن به زبان های مختلف قرار میدیم که میتونی در مسیر پرورش کودک دو زبانه ازشون استفاده کنی.

میتونی از مقاله بهترین کارتون های تعاملی برای آموزش زبان انگلیسی به کودکان برای انتخاب کارتون های تعاملی استفاده کنی.

3. زمان دونفره را در اولویت قرار بده
تا جایی که می‌توانید، زمانی را به صورت دونفره با فرزندتان بگذرانید. 

اگر خودتان نمی‌توانید، شخصی که آموزش زبان را برعهده دارد این کار را انجام دهد. این کار به‌ویژه زمانی مهم است که شما و همسرتان با فرزندتان به زبان‌های متفاوتی صحبت می‌کنید. 

وقتی همه با هم حرف می‌زنید، ممکن است کودک مدام بین زبان‌ها جابجا شود یا فقط به زبان غالب پاسخ دهد. 

اما وقتی، زمانی را فقط به‌صورت دونفره و به زبان اقلیت اختصاص می‌دهید، کودک کمتر حواسش پرت می‌شود و تمرکز بیشتری خواهد داشت.

توجه داشته باشید که برای زبان انگلیسی و زبان های خارجی اگر میتوانید نیتیو صحبت کنید با فرزند خود مکالمه داشته باشید، در غیر این صورت زبان مادری و یا اقلیت را صحبت کنید.

4. تا می‌تونی باهاش حرف بزن
این شاید واضح به‌نظر برسه، ولی لازمه چند بار گفته بشه: 

هر روز تا جایی که می‌تونی با فرزندت به زبان مورد نظر صحبت کن و ازش بخواه که باهات همون‌طوری جواب بده. 

هر چی بیشتر حرف بزنی، کلمات بیشتری به گوشش می‌خوره و در نتیجه بیشتر یاد می‌گیره. این روش میتونه برا یزبان مادری هم عالی باشه. 

همچنین اگه زبان مادری فارسی نیست میتوانید از این روش هم برا یزبان مادری و هم زبان فارسی استفاده کنید.

5. موسیقی پخش کن
آهنگ‌هایی با زبان مورد نظرتون پخش کن و با بچه‌ات هم‌خوانی کن. آهنگ و ملودی باعث می‌شن بچه‌ها کلمات و جمله‌هایی رو حفظ کنن که شاید توی گفت‌و‌گوی معمولی یاد نمی‌گرفتن.

 علاوه بر این، خیلی هم سرگرم‌کننده‌ست!

میتونی از کارتون های موزیکال دوزبانه شو هم استفاده کنی که هم شاد هستن و هم محتوای آموزشی فراوانی دارن.

در لیست کارتون های موزیکال میتونی کلی کارتون موزیکال به زبان های مختلف پیدا کنی.

6. کتابخونه‌تون رو پر و پیمون کن
هیچ‌وقت تاثیر کتاب خوندن رو دست‌کم نگیر. سعی کن کتاب‌های مختلفی به زبان مورد نظر توی خونه داشته باشی، مخصوصاً اون‌هایی که بچه‌ات دوست داره. 

اجازه بده خودش کتاب انتخاب کنه تا انگیزه‌ی بیشتری پیدا کنه. وقتی قصه رو دوست داشته باشه، معمولا براش مهم نیست به چه زبونی باشه!

پس میتونی کتاب های صوتی رو براش تهیه کنید تا هم از تصاویر رنگی لذت ببره و هم از مکالمه جذاب اون.

7. یه عروسک بازی یا شخصیت خیالی معرفی کن که فقط زبان مورد نظر رو بلده
یه روش خیلی بامزه و مؤثر برای تشویق بچه‌ها به حرف زدن، اینه که یه عروسک دستی، عروسک معمولی یا حتی یه اسباب‌بازی مورد علاقه‌شون رو بهش معرفی کنی و بگی که این شخصیت فقط همون زبان (زبان مقصد) رو می‌فهمه و باهاش حرف می‌زنه. 

بچه‌ها معمولاً عاشق این‌جور بازی‌ها هستن، و وقتی ببینن برای ارتباط با "دوست جدیدشون" باید اون زبان رو استفاده کنن، ناخودآگاه شروع به حرف زدن می‌کنن.

اینطوری هم یادگیری تبدیل به بازی می‌شه، هم انگیزه‌شون بالا می‌ره!

این روش میتونه در مراحل متوسط به بالای پرورش کودک دوزبانه بکارتون بیاد، پس برای راهنمایی بیشتر میتونی به کارشناسان ما پیام بدی.

8. زبان مورد نظر رو بین خواهر و برادرا جا بنداز
اگه چند تا بچه داری، خیلی خوبه اگه بتونی کاری کنی که موقع بازی یا صحبت بین خودشون، از زبان مورد نظر استفاده کنن. 

البته این کار آسون نیست و زمان می‌بره، ولی اگه از همون اول براشون جا بندازی که این زبان "زبان خودشونه" یا مثلاً "زبان مخفی خواهر و برادریشونه"، کم‌کم بهش عادت می‌کنن. 

می‌تونی با بازی، تشویق یا حتی یه داستان‌سازی کوچیک اینو برای شروع جذاب کنی.

9. یه پرستار یا مهمون خارجی پیدا کن که فقط همون زبان رو حرف بزنه
اگه شاغلی یا وقتت کمه، یه گزینه‌ی خیلی خوب اینه که یه پرستار یا آوپِر (کسی که میاد یه مدت مهمون خونه‌ت می‌شه و کمک می‌کنه) پیدا کنی که زبان اقلیت رو بلد باشه. 

اینطوری بچه‌ت با کسی وقت می‌گذرونه که فقط اون زبان رو باهاش حرف می‌زنه، و این باعث می‌شه خودش هم نیاز پیدا کنه که جواب بده. 

هم مراقبت از کودک حل می‌شه، هم تمرین زبان حسابی انجام می‌شه!

چیزی که خیلی مهمه اینه که اون پرستار یا مهمون خارجی فقط با بچه‌تون به زبان خودش (زبان اقلیت) حرف بزنه. اینطوری کودک مجبور می‌شه برای ارتباط گرفتن، از اون زبان استفاده کنه و این دقیقاً همون نیازی‌ هست که باعث پیشرفت می‌شه

10. هر روز با صدای بلند براش کتاب بخون یا کتاب صوتی پخش کن
واقعا نمی‌تونم به اندازه‌ی کافی تأکید کنم که خوندن کتاب با صدای بلند برای بچه‌هات چقدر مهمه. 

چه قبل خواب باشه، چه وسط روز، این کار به بچه‌ت کمک می‌کنه عاشق کتاب خوندن بشه و این یعنی کلی کلمه‌ی جدید یاد می‌گیره.
وقتی هر روز براش کتاب می‌خونی، در واقع داری واژه‌های تازه به گوشش می‌رسونی، حتی اونایی که ممکنه توی مکالمه‌های روزمره پیش نیاد.

و یه نکته‌ی مهم: حتی وقتی بچه‌ت خودش می‌تونه بخونه، تو بازم براش بخون. چون هنوزم از شنیدن یاد می‌گیره و از بودن کنار تو لذت می‌بره.

۱1. به جاهایی سفر کن که زبان مورد نظر توش صحبت می‌شه
اگه امکانش هست، یه سفر به جایی برو که مردم اونجا به زبان اقلیت حرف می‌زنن. اینجوری بچه‌ات کاملاً در فضای اون زبان قرار می‌گیره و کلی پیشرفت می‌کنه.
البته می‌دونم همیشه سفر آسون نیست، ولی اگه مثلا خانواده یا فامیل‌تون تو کشور دیگه‌ای زندگی می‌کنن، سعی کن از فرصت‌هات استفاده کنی و گاهی بهشون سر بزنی.
حتی اگه قراره سفر تفریحی بری، می‌تونی مقصدی رو انتخاب کنی که اون زبان توش رایجه تا بچه‌ت تمرین واقعی داشته باشه.

۱2. بچه‌ت رو توی یه مدرسه‌ی دوزبانه ثبت‌نام کن
اگه توی شهرتون مهدکودک یا مدرسه‌ای هست که آموزش دوزبانه داره، حسابی ارزش داره که در موردش تحقیق کنی. 

چون وقتی بچه هر روز با هر دو زبان سروکار داره، نه‌تنها حرف زدن، بلکه خوندن و نوشتن توی هر دو زبان رو هم یاد می‌گیره.
مدارس بین‌المللی یا دوزبانه کمک می‌کنن بچه‌ت زبان اقلیت رو به‌صورت طبیعی و مداوم یاد بگیره، و این یعنی کلی تمرین بدون استرس!

۱۳. براش کادوهایی بگیر که به یادگیری زبان کمک می‌کنن
موقع تولد یا مناسبت‌های خاص، می‌تونی براش هدیه‌هایی تهیه کنی که هم سرگرم‌کننده باشن، هم به تقویت زبان اقلیت کمک کنن.
مثلاً کتاب‌های کودک به اون زبان، بازی‌های فکری، پازل‌ها یا اسباب‌بازی‌هایی که باعث می‌شن بچه حرف بزنه و زبان رو تمرین کنه، همشون انتخابای خوبی هستن.
اینطوری یادگیری زبان تبدیل می‌شه به یه تجربه‌ی هیجان‌انگیز و پر از انگیزه!

اما حواست باشه هدف از خرید اون اسباب بازی ها رو که آموزش زبان به کودک هست روبهش نگی.

۱۴. بازی‌هایی انجام بدین که توش مجبور بشه از زبان اقلیت استفاده کنه
بازی کردن یه راه فوق‌العاده برای تقویت زبان بچه‌هاست، چون باعث می‌شه بدون فشار یا اجبار، خودشون بخوان حرف بزنن.
بچه‌ها معمولاً عاشق بازی و رقابتن، پس اگه براشون بازی‌هایی بیاری که توش باید حرف بزنن یا واژه‌ها رو پیدا کنن، کلی بهشون انگیزه می‌دی.
بازی‌هایی مثل "من جاسوسم" (I-spy)، بینگو، کارت‌های واژگانی یا حتی بازی‌های رومیزی می‌تونن خیلی مفید و سرگرم‌کننده باشن.

۱۵. با هم پازل بچینید
پازل‌ها زمان‌برن و باعث می‌شن بچه و بزرگ‌تر با هم همکاری کنن، حرف بزنن و کنار هم یه هدف مشترک رو دنبال کنن و این یعنی یه فرصت طلایی برای تقویت زبان!
وقتی با هم پازل درست می‌کنین، ناخواسته کلی مکالمه اتفاق می‌افته. 

از اینکه دنبال قطعه‌ها بگردین تا بحث درباره‌ی تصویر نهایی، همه‌ش باعث می‌شه بچه زبان اقلیت رو بیشتر به کار ببره.

این روش هم میتونه برای زبان مادری میباشه و هم زمانی که زبان مادری کودک فارسی نیست.

۱6. اجازه بده بچه‌ت انتخاب کنه
بذار خودش انتخاب کنه که چی دوست داره انجام بده. 

شاید بخواد نقاشی کنه، با یه اسباب‌بازی خاص بازی کنه یا نقش بازی کنه، تو فقط همراهش باش و به بازی‌اش وارد شو.
وقتی خودش تصمیم می‌گیره چی کار کنین و تو هم همراهی می‌کنی، انگیزه‌ش برای صحبت کردن باهات خیلی بیشتر می‌شه، چون حس می‌کنه خودش کنترل رو در دست داره.

۱7. بیشتر با هم گفت‌وگو کنین
فقط با بچه‌ت حرف نزن باهاش حرف بزن! یعنی به جای اینکه فقط دستور بدی یا سؤال‌های ساده بپرسی، گفت‌وگوهای واقعی داشته باشین.
مثلاً به جای «دوست داشتی؟» بپرس «چی بیشتر از همه خوشت اومد؟» یا «اگه جای اون شخصیت بودی، چی کار می‌کردی؟»
اینجوری بچه تشویق می‌شه توضیح بده، فکر کنه، و زبان رو به شکل واقعی‌تری تمرین کنه.

سعی کن سوالی بپرسی که فرزندت در جواب مجبور باشه توضیح بده، نه اینکه فقط با بله یا خیر جواب بده.

۱8. با هم آشپزی کنین
آشپزی یه راه خیلی خوبه برای یادگیری کلمه‌های جدید، مخصوصاً وقتی قراره درباره‌ی مواد غذایی، مراحل پخت و اسم ابزار آشپزخونه صحبت کنین.
علاوه بر این، می‌تونه یه تجربه‌ی فرهنگی هم باشه مثلاً می‌تونین با هم غذاهایی از کشورهایی بپزین که اون زبان توش صحبت می‌شه.
هم سرگرم‌کننده‌ست، هم خوشمزه، هم یه تمرین زبان واقعی!

میتونین از کارتون های آشپزی استفاده کنین که مخصوص این کارن و باعث میشن کوک هم زبان رو یاد بگیره  و هم آشپزی کردن رو.

مسابقه Kids Baking Championship و کارتون Big Cook Little Cook و همچین کارتون Chef Paisley میتونن برای آموزش زبان انگلیسی همراه با آشپزی برای کودک بسیار مفید باشن.

میتونی مقاله آشپزی با زبان - چگونه بچه‌ها می‌توانند زبان را در آشپزخانه یاد بگیرند رو هم مطالعه کنی تا اطلاعات بیشتری در این باره دریافت کنی.

۱۹. روش خودت رو دوباره بررسی کن
اگه حس می‌کنی روش فعلی‌ات جواب نمی‌ده، اشکالی نداره که یه روش دیگه رو امتحان کنی.
خیلی از پدر و مادرها از روش‌های مختلفی برای دو‌زبانه بزرگ کردن بچه‌ها استفاده می‌کنن، و ممکنه لازم باشه روش‌ها رو با توجه به شرایط خانوادگی‌تون تغییر بدی.

مثلاً ممکنه روش «یک والد، یک زبان» (OPOL) برای شما مناسب نباشه چون بچه‌ت به اندازه‌ی کافی با زبان مقصد در تماس نیست.
اما اگه هر دو والد به زبان مقصد مسلط هستن، شاید بهتر باشه روش «زبان مقصد در خانه» رو امتحان کنین.

۲۰. از اردوهای زبانی استفاده کن
برای بچه‌های بزرگ‌تر، اردوهای آموزشی که کاملاً به زبان مقصد برگزار می‌شن می‌تونن خیلی مؤثر باشن.
وقتی بچه چند هفته توی یه محیطی باشه که همه با اون زبان حرف می‌زنن، کلی پیشرفت می‌کنه، هم توی صحبت کردن، هم توی گوش دادن.
این اردوها هم تفریحی‌ان، هم آموزشی، و یه تجربه‌ی اجتماعی جذاب هم هستن.

البته در نظر داشته باش که این اردو ها برای بچه های بزرگ تر و نوجوانان هست.

۲1. هر شب براش قصه‌ی شب بخون، حتی وقتی خودش بلده بخونه
قصه‌گفتن موقع خواب نه‌تنها یه راه خوب برای نزدیک‌تر شدن به بچه‌ته، بلکه بعد از یه روز طولانیه، کمک می‌کنه هر روز با واژه‌های جدید آشنا بشه.
وقتی با صدای بلند براش کتاب می‌خونی و باهاش درباره‌ی داستان حرف می‌زنی، در واقع داری به رشد زبانی‌ش کمک می‌کنی حتی بدون این‌که خودش متوجه بشه!

این نکته مهم رو در نظر بگیر که برای آموزش زبان انگلیسی اگه لهجه داری خودت کتاب رو نخون و از کتاب های صوتی استفاده کن و موقع گوش دادن صفحه مورد نظر کتاب رو به فرزندت نشون بده.

۲2. از تنبیه یا برخورد منفی استفاده نکن
سعی کن همیشه با دلگرمی و حمایت، به فرزندت رفتار کنی. 

اگه فرزندت باهات به اون زبان صحبت نمی‌کنه، احتمالاً دلیل خاصی داره. 

به‌جای این‌که ناراحت یا عصبانی بشی، سعی کن اون دلیل رو پیدا کنی و براش راه‌حل پیدا کنی. 

برخورد منفی فقط باعث می‌شه بچه از زبان فاصله بگیره.

اینم یادت باشه همیشه وقتی ورودی زبان مورد نظر به حد کافی برسه و تکرار مناسب باشه، کودک خودش به وقتش زبان مورد نظر رو بروز میده و نیاز به انجام کار خاصی نیست.

میتونی برای دریافت اطلاعات بیشتر مقاله فرزندم به زبان من صحبت نمی‌کند رو بخونی.

۲3. ثابت‌قدم باش

کلید موفقیت تو بزرگ کردن یه بچه‌ی دوزبانه، ثباته. 

فرقی نمی‌کنه از چه روشی استفاده می‌کنی یا کدوم زبان رو برای آموزش به بچه‌ت انتخاب کردی، مهم اینه که توی انتخابت ثابت‌قدم بمونی. 

وقتی بچه‌ات ببینه همیشه با اون زبان سرو کار داره، کم‌کم اونم احساس نیاز می‌کنه و شروع می‌کنه به جواب دادن با همون زبان.

24 . همه‌چیزو تبدیل به بازی و خوشی کن!

یه جمله‌ی معروف از ماری پاپینز هست که می‌گه: توی هر کاری که باید انجام بشه، یه ذره شادی هم هست !

درسته که اون داشت راجع‌به تمیزکاری حرف می‌زد، ولی برای یادگیری زبان هم کاملاً صدق می‌کنه.

اگه یادگیری زبان رو برای بچه‌ات سرگرم‌کننده کنی، خودش با شوق میاد سمتش، چون دیگه حس نمی‌کنه داره یه کار سخت انجام می‌ده.

روش ما در 2زبانه شو هم همینه، با کارتون و بازی های شاد، بدون اینکه کودک بدونه داره زبان یاد میگیره، قراره زبان رو به بهترین شکل ممکن یاد بگیره.

سخن پایانی

امیدواریم که 24 راهکار برای تقویت مهارت زبانی در کودکان دو‌زبانه بتونه به شما کمک کنه تا بتونین این مسیر پر از فراز و نشیب رو با موفقیت طی کنین.

در آخر هم توصیه میکنیم که مقاله تصمیماتی برای والدینی که کودکان دوزبانه تربیت می کنند رو هم مطالعه فرمایید.

در نظر داشته باشین که هر موقع مشکل و یا سوالی در این زمینه داشتین حتما به کارشناسان ما تیکت بزنین تا راهنماییتون کنم.